Artikel geschreven voor ons kerkblad:
Als laatste Woerdense gemeente was Wijk West (Gereformeerd) aan de beurt om zich bezig te houden met de 7 Werken van Barmhartigheid, een mijns inziens geslaagd project van de Raad van Kerken Woerden. En zo kwam het dat ds. Aart Mak, radio pastor bij ‘ kerk zonder grenzen’ ons op donderdag 6 november in de Kruiskerk onderhield met het laatste Werk van Barmhartigheid: ‘de doden begraven’. Een toepasselijk onderwerp zo in de week na Allerheiligen en Allerzielen en richting de laatste zondag van het kerkelijk jaar.
Ds. Mak koos voor een zowel informatieve als pastorale insteek voor zijn lezing. Zo werd het voor de bijna 50 aanwezigen een avond met gedachten over uitvaartrituelen, begraven of cremeren, ‘eeuwig leven’, de Verrijzenis, bijna-doodervaringen en het belang van het formuleren van je wensen.
De dood is in deze tijd steeds minder een taboe. Dat is positief te duiden, maar leidt ook wel tot een ‘alles-moet-kunnen’ uitvaartcultuur. Mak ziet meer en meer uitvaarten waarin ‘het leven mag gevierd worden ’ centraal staat. En waar de commercie vaak wel bij vaart.
Christenen zijn vanaf het ontstaan van het Christendom met eerbied en liefde omgegaan met overledenen. Ook in de Middeleeuwen bestond een diepe eerbied voor het lichaam. We zien dat terug in de Werken van Barmhartigheid, waarin de zieke, de dorstige, de gewonde maar ook de overledene als Naaste wordt benaderd. Christenen vertrouwen het lichaam van de overledene toe aan hun God ‘van de levenden en de doden’. Vandaar dat Mak bij zijn begrafenisrituelen vaak een doopvont gebruikt, ‘Om de cirkel van het leven en de dood weer rond te maken’. ‘ Zoals je een kind met ontzag en liefdevol ontvangt, zo laat je een mens ook weer gaan ‘en: ‘We geven het Maaksel terug aan de Maker’ .
Voor wat betreft de visie op begraven of cremeren zegt Aart Mak dat deze afweging zeer persoonlijk is. Het maakt voor Mak niet principieel uit, ook niet als je het koppelt aan de Verrijzenis: het gaat met de woorden van Paulus om een geestelijke verrijzenis ‘Je blauwdruk, van God gekregen, zal opnieuw vorm krijgen’ .
Treffend vond ik de vergelijking van Mak als het gaat om de gedachten van mensen bij het Eeuwig leven: in de 19e eeuw was voor mensen de eeuwigheid een periode van rust; uitrusten na een leven van hard werken, ziekte en sociale wantoestanden. In onze tijd praten we in andere beelden over Hemel en Eeuwigheid, met andere verwachtingen. De Bijbelschrijvers zijn niet eenduidig in hun schrijven over de Eeuwigheid. Mak: ‘Ook zij zijn kinderen van hun tijd’. ’Ik geloof, hoe dan ook, dat God met mensen doorgaat na de dood’ .
Na de pauze werd heel praktisch gesproken over de taak van een pastor, ritueel begeleider of uitvaartleider in periodes van dood en rouw. Mak ziet deze begeleiding als de grootste uitdaging in zijn pastorale werk. ‘Hoe maak ik de vertaalslag tussen de visies van de nabestaanden en de wensen van de overledene’ ? Hij wees ons erop hoe belangrijk het is om wensen en gedachten over je eigen uitvaart te noteren en waar mogelijk bespreekbaar te maken. Maar: ’Het gaat bij een uitvaart niet alleen om degene die begraven wordt, maar zeker ook om hen die achterblijven, dus stel je bescheiden op’ was zijn boodschap.
Wie meer wil weten over de visie van ds. Aart Mak kan zijn boek ter hand nemen:
‘Met stomheid geslagen’.
Ik ben benieuwd naar het volgende project van de Raad van Kerken Woerden.
Overigens was het leuk Aart weer te horen en even te spreken na 30 jaar: we zijn samen nog actief geweest bij het LCGJ -kampwerk
Het laatste weekend van november verbleef ik met een groep uit Woerden en omgeving in het Karmelietenklooster in Brugge.
update: we hadden een paar mooie dagen en hebben heel bewust de 1e advent meebeleefd in het klooster, in de eigen bezinningsmomenten in de refter, in de sfeervolle stad, in de ontmoetingen met elkaar. De Brugse gids was weer helemaal in vorm en leidde ons met mooie verhalen door zo'n 15 'Godshuizen' ; hij verwacht ons volgend jaar weer...! Goed om weer zoveel nieuwe mensen te leren kennen. En ik vind het altijd verrassend te merken hoe verschillend de gebedsdiensten in een klooster worden ervaren door deelnemers aan deze weekenden. 
