Antikythira

Het boek dat ik momenteel lees heet Alexandrië, de geboorte van het denken. De auteurs beweren dat de oorsprong van onze cultuur niet alleen in Rome en Athene, de grote steden van de klassieke wereld,  ligt, maar vooral  in Alexandrië. In deze stad, gesticht door Alexander de Grote, was de grootste bibliotheek van de oudheid  opgebouwd en alle grote denkers van de laatste 3 eeuwen voor Christus gingen naar Alexandrië. Terwijl het in Griekenland en bij de Romeinen ging om handel, oorlog, architectuur en politiek, was het belangrijkste 'wapen' van de Alexandrijnen: de pen. In deze intellectuele magneet en smeltkroes van geleerdheid,  filosofie en uitvinders ontstond de wijsheid van de Antieke wereld.
In het boek wordt beschreven hoe het werk van alle briljante geleerden uit de oudheid als Pythagoras, Plato, Aristoteles, Euclides, Apollonios en Archimedes  hier verzameld, bestudeerd en verder ontwikkeld werd. In Alexandrië werd voor het eerst de omtrek van de aarde berekend - men wist al lang dat de aarde rond was en om de zon draaide. De grote geleerde Eratosthenes deed dat door gebruik te maken van een stok, een put, de zon en een man die grote nauwkeurige afstanden kon lopen. Zonder ooit Egypte te hebben verlaten wist hij zo de omtrek van de aarde te publiceren. Ook werden door deze Eratosthenes de eerst wereldkaarten getekend, verbluffend nauwkeurig. In Alexandrie werd de bloedcirculatie van de mens als eerste ontdekt, vond men de waterklok uit en legde Euclides de basis voor onze wiskunde. Er werd zelfs geëxperimenteerd met stoom en hydraulica.
En later leefden hier ook Clemens de vader van de Christelijke theologie, Arius de eerste grote ketter, Philo de zo invloedrijke Joodse denker en Plotinos de stichter van het neoplatonisme.
In een van de hoofdstukken van mijn boek wordt een 'machine' genoemd die in de tijd van Archimedes gemaakt werd en later in zee bij het eilandje Antikythira is teruggevonden. Pas enkele jaren geleden hebben we ontdekt wat het was; een soort antieke computer om maanstanden, zonsverduisteringen, de werking van het zonnestelsel en tijdberekeningen aan te geven. Filmpje:

Hoe jammer dat het oude Alexandrië, met z'n enorme vuurtoren als wereldwonder, verwoest is en  de bibliotheek  verloren is gegaan!