Dinsdag 18 september bezocht ik de startavond van het jaarprogramma
Geloof en Cultuur, van de PKN kerken, hier in Woerden. In de vele en diverse activiteiten laat de werkgroep zien
dat onze Kerk meer is dan het liturgische uur op zondagmorgen. Ik lever regelmatig een bijdrage aan dit programma met mijn kloosterbezoeken en kerkreizen.
De voorzitter van de groep, Aart Sliedrecht, meldde met
trots dat er vorig jaar meer dan 1000 deelnemers geweest zijn aan 1 of meer
activiteiten. Dus het werkt.
Deze avond werd ingeleid door Aart Mak, dominee, filosoof,
Twitteraar, pastor, auteur, maar bovenal retoricus want Aart kan een groep mensen
een avondlang boeien met zijn beschouwingen over de Kerk anno 2012. De oude Grieken
vonden dat je een goed spreker was als je in je toespraken 3 basiselementen
toepaste: Ethos (geloofwaardigheid), Pathos (je eigen emotie bij het onderwerp)
en Logos (kennis en logische opbouw). Deze aspecten zaten duidelijk in de toespraak
van Aart. Hij kent het verleden en de traditie van de Kerk, door zijn opvoeding
en studie. Hij kent de problematiek van de huidige kerk door zijn werk en zijn staan in de wereld. En hij heeft een toekomstvisie waarbij hij optimisme
uitstraalt.
Aart schetste ons eerst, heel herkenbaar, de Kerk van de vorige eeuw:
standvastig, vanzelfsprekend, vol conformering en saamhorigheid. Maar het
geestelijk landschap is enorm veranderd, we leven in een overgangstijd. Zo’n
150.000 leden verlaten jaarlijks de kerken in Nederland en ‘Christelijk’ heeft een
negatief imago. De individualisering
heeft als gevolg dat de Wij generatie tot een Ik tijdperk is geworden. En dat individualisme
is ook zichtbaar in de kerk. Daarbij hebben de emancipatiegolven, het hogere
opleidingsniveau, de media, internet, kortom de nieuw tijd geleid tot een tijd
van Beweging. En dat analyserend komt Aart bij de bijbel terecht een boek waarin
het ook vaak gaat over beweging en loslaten, het waagstuk aangaan. Aart vindt dat
kerkmensen niet de weg van de Heimwee moeten kiezen: ‘als de kerk de oude
waarheid wil vasthouden gaat ze het verliezen’. Hij ziet in deze tijd ook vele
nieuwe mogelijkheden voor geloof, spiritualiteit en zingeving. Het bijeenkomen
op zondagmorgen om te luisteren, geloof te delen, ontvankelijk te zijn voor de
traditie, met elkaar dankbaar te zijn maar ook te wapenen voor de teleurstellingen van het Leven
is zeer waardevol. Dat moet de kerk blijven bieden. Aart is er optimistisch
over dat dit blijft bestaan al zullen de groepen kleiner en anders worden. ‘Er is veel gezaaid
in de afgelopen eeuwen door het Christendom,
ook in de kunst en de architectuur’. Daarnaast moet de kerk oog hebben voor
onze tijd en moeten we elkaar de Trage
Vragen durven en blijven stellen,
de vragen over het Leven, de bestemming van de mens, vragen over ziekte en
gezondheid, leven en dood. Vragen over wie
je nu echt bent als mens, welk bijbelverhaal jou aanspreekt, hoe je
rechtvaardigheid ziet en nastreeft. Aart pleit voor aansluiting met anders
gelovigen of anders denkenden en noemt
dat de noodzakelijke ‘democratie in geloof’. Hij roept de kerk op te laten zien
wat die in huis heeft. En vindt dat Woerden trots mag zijn op zo’n programma als Geloof en Cultuur. ‘Maak in vertrouwen de
Beweging mee; en dat we niet meer precies weten hoe het allemaal zit geeft ook
bevrijding!’ Blijf de creativiteit en de inventiviteit zien , ook in deze tijd,
ook bij jongeren.
Ik eindig met een zin die bij mij bleef hangen deze avond:
‘deze tijd vraagt dat de kerk afstemt op de zoekende mens’. Aart
heeft ervaren dat een geestelijk nomade op de Weg allerlei mooie ontdekkingen doet. Hij
heeft een website met een aantal van zijn ontdekkingen fraai in Taal gevangen;
www.tuimeltekst.nl. Die ga ik regelmatig bezoeken.
