Trage Vragen

Dinsdag 18 september bezocht ik de startavond van het jaarprogramma Geloof en Cultuur, van de PKN kerken, hier in Woerden. In de vele  en diverse activiteiten laat de werkgroep zien dat onze Kerk meer is dan het liturgische uur op zondagmorgen. Ik lever regelmatig een bijdrage aan dit programma met mijn kloosterbezoeken en kerkreizen.

De voorzitter van de groep, Aart Sliedrecht, meldde met trots dat er vorig jaar meer dan 1000 deelnemers geweest zijn aan 1 of meer activiteiten. Dus het werkt.

Deze avond werd ingeleid door Aart Mak, dominee, filosoof, Twitteraar, pastor, auteur, maar bovenal retoricus want Aart kan een groep mensen een avondlang boeien met zijn beschouwingen over de Kerk anno 2012. De oude Grieken vonden dat je een goed spreker was als je in je toespraken 3 basiselementen toepaste: Ethos (geloofwaardigheid), Pathos (je eigen emotie bij het onderwerp) en Logos (kennis en logische opbouw). Deze aspecten zaten duidelijk in de toespraak van Aart. Hij kent het verleden en de traditie van de Kerk, door zijn opvoeding en studie. Hij kent de problematiek van de huidige kerk door zijn werk en zijn staan in de wereld. En hij heeft een toekomstvisie waarbij hij optimisme uitstraalt.
Aart schetste ons eerst, heel herkenbaar, de Kerk van de vorige eeuw: standvastig, vanzelfsprekend, vol conformering en saamhorigheid. Maar het geestelijk landschap is enorm veranderd, we leven in een overgangstijd. Zo’n 150.000 leden verlaten jaarlijks de kerken in Nederland en ‘Christelijk’ heeft een negatief imago. De  individualisering heeft als gevolg dat de Wij generatie tot een Ik tijdperk is geworden. En dat individualisme is ook zichtbaar in de kerk. Daarbij hebben de emancipatiegolven, het hogere opleidingsniveau, de media, internet, kortom de nieuw tijd geleid tot een tijd van Beweging. En dat analyserend komt Aart bij de bijbel terecht een boek waarin het ook vaak gaat over beweging en loslaten, het waagstuk aangaan. Aart vindt dat kerkmensen niet de weg van de Heimwee moeten kiezen: ‘als de kerk de oude waarheid wil vasthouden gaat ze het verliezen’. Hij ziet in deze tijd ook vele nieuwe mogelijkheden voor geloof, spiritualiteit en zingeving. Het bijeenkomen op zondagmorgen om te luisteren, geloof te delen, ontvankelijk te zijn voor de traditie, met elkaar dankbaar te zijn maar ook  te wapenen voor de teleurstellingen van het Leven is zeer waardevol. Dat moet de kerk blijven bieden. Aart is er optimistisch over dat dit blijft bestaan al zullen de groepen kleiner en anders worden. ‘Er is veel gezaaid in  de afgelopen eeuwen door het Christendom, ook in de kunst en de architectuur’. Daarnaast moet de kerk oog hebben voor onze tijd en moeten we elkaar de Trage  Vragen durven en  blijven stellen, de vragen over het Leven, de bestemming van de mens, vragen over ziekte en gezondheid, leven en dood. Vragen over wie  je nu echt bent als mens, welk bijbelverhaal jou aanspreekt, hoe je rechtvaardigheid ziet en nastreeft. Aart pleit voor aansluiting met anders gelovigen of anders denkenden  en noemt dat de noodzakelijke ‘democratie in geloof’. Hij roept de kerk op te laten zien wat die in huis heeft. En vindt dat Woerden trots mag zijn op zo’n programma  als Geloof en Cultuur. ‘Maak in vertrouwen de Beweging mee; en dat we niet meer precies weten hoe het allemaal zit geeft ook bevrijding!’ Blijf de creativiteit en de inventiviteit zien , ook in deze tijd, ook bij jongeren.
Ik eindig met een zin die bij mij bleef hangen deze avond:

‘deze tijd vraagt dat de kerk afstemt op de zoekende mens’. Aart heeft ervaren dat een geestelijk nomade  op de Weg allerlei mooie ontdekkingen doet. Hij heeft een website met een aantal van zijn ontdekkingen fraai in Taal gevangen; www.tuimeltekst.nl.  Die ga ik regelmatig bezoeken.