Wachtwoorden in de Nacht

Is er een verband tussen vandaag, 31 oktober, de dag van de Reformatie en 1 en 2 november, Allerheiligen en Allerzielen? ‘Jazeker’, zei theoloog en dichter Sytse de Vries vanavond in de Lutherse kerk hier in Woerden. ’Maarten Luther plakte zijn stellingen tegen de kerk van zijn tijd op 31 oktober tegen de deur van de kerk, want hij wist dat de volgende dagen de kerk stampvol zou zitten vanwege Allerheiligen en Allerzielen’. De kerk viert dan dat velen ons voor zijn gegaan op de weg van geloof, hoop en liefde en de weg van de dood.

Op deze boeiende avond vertelde Sytse de Vries ons over de achtergronden van deze kerkelijke feesten. Hoe en wanneer ze ontstaan zijn en waarom we kaarsjes aansteken in de kerk of op begraafplaatsen. Het had vroeger met het vagevuur te maken. En hoewel het vagevuur officieel  ‘afgeschaft’ is door de vorige paus heeft het aansteken van een lichtje in deze maand van gedenken nog enorme waarde. Ook in protestantse kringen.  En ook buiten de kerk, zie ook de vele bijeenkomsten op begraafplaatsen of op martkpleinen en gedenkprogramma’s op TV. Ik ga over 2 weken ook weer met mijn (klein)kinderen naar de Meeuwenlaan-herdenking.

Protestanten hebben het gedenken van overledenen lange tijd niet gedaan. Zo’n 200 jaar geleden ontstonden korte gedachtenismomenten tijdens de kerkdienst op Oudejaarsavond. Ik herinner me nog de rijen namen die in de dorpskerk van Waarder dan opgelezen werden. Buiten klonk het eerste vuurwerk, in de kerk rook het naar oliebollenbaklucht.
Gelukkig is die traditie verschoven naar de laatste zondag van het kerkelijk jaar en wordt ook hier en daar voorzichtig met de Katholieke traditie meegedaan, zoals in onze plaatselijke Lutherse kerk.
Ik ga vrijdag avond 2 november naar de allerzielenviering in de Bonaventurakerk waar Imca met haar koor mooie liederen zal zingen.

De Vries heeft veel liederen gemaakt en vertaald rond het gedenken van de overledenen en we hebben er een aantal gezongen deze avond. Met vaak prachtige Engelse melodieën en ook wel moderne zettingen van Willem Vogel.

Als het gaat over de dood, de eindigheid van het leven moet je je daar niet tegen verzetten,  was de boodschap van Sytse de Vries, dat heeft geen zin want de dood is een onlosmakelijk onderdeel van het bestaan. Je kunt er maar het best poëtische taal bij gebruiken en muziek over beluisteren of zelf mooie teksten zingen om de dood tegemoet te treden. In plaats van je verstand, gebruik je dan die andere hersenhelft die verbonden is met het onzichtbare..... 'En zo zing je jezelf het visioen te binnen'.