Woestijnvaders

Vrijdagmiddag: 4 lezingen bijgewoond over de Woestijnvaders. Ik was met Nico van T. in het Ariens Instituut in Utrecht voor een studiemiddag over deze vroeg Christelijke asceten die leefden in de woestijnen van met name Egypte en Syrië. De Woestijnvaders en -moeders staan weer volop in de belangstelling. In de boeiende lezingen van vandaag werd duidelijk waarom. Er zijn veel levensbeschrijvingen en anekdotes over deze, toch vaak wat wonderlijke  types, overgeleverd. Het waren de pioniers op het gebied van stilte en gebed, de voorlopers van het latere kloosterleven en de hedendaagse meditatie cursussen en mindfulness.  En ze waren ook advies gevers, conflict oplossers en  biechtvaders. Vooral hun meer dan 1000 zogenaamde Vaderspreuken, puntige gezegdes, zijn weer erg populair. Met daarin veel praktische wenken, inspirerende raadgevingen,  maar ook provocerende uitspraken en diepe wijsheden. Ze hadden  als eersten in het vroege Christendom aandacht voor  de persoonlijke spirituele ontwikkeling van de mens. Als ze nu geleefd hadden, waren het de hoofdpersonen in TV programma's als Man bijt Hond of Paradijsvogels denk ik. Want ze toonden vaak bizar gedrag in hun leefwijzen en strijd tegen de 'demonen van de woestijn', de stoorzenders van het leven. Zoals Simeon de Pilaarheilige die in Syrië leefde op een zuil.
In de lezingen van vandaag werden  linken gelegd naar latere en hedendaagse spirituele schrijvers als Henri Nouwen, Kathleen Norris, Thomas Merton en de Benedictijn Anselm Grün. Zij citeren vaak uit de Wijsheid van de woestijnvaders of zijn er duidelijk door beïnvloed. Ook Benedictus en Franciscus kenden deze teksten. Benedictus schreef in zijn Regel voor Monniken bijvoorbeeld over de Acedia, dat is verveling, depressie, de term in de 6e eeuw voor  'burn out'. De woestijnvaders schreven daar ook vaak over. En een van de bekendste heilige mannen, Antonius de Grote, staat  afgebeeld op beroemde schilderijen, bijvoorbeeld van Jeroen Bosch en Salvador Dali.
Het waren vaak extravagante gelovigen met een extreme levensstijl en ook in hun denkbeelden de Dwarsliggers uit de 4e en 5e eeuw. Een van de sprekers noemde hen vandaag 'ongeleide projectielen'. Onder de koffie bij de HEMA heb ik met Nico nog nagedacht over wie de dwarsliggers op geloofsgebied in onze tijd zijn. We hebben er wel een aantal op het oog.....
Vanavond ga ik met nog meer interesse een verrassend modern vormgegeven boek lezen over de Woestijnvaders en -moeders. Het is net uit en lag al klaar op het nachtkastje. Na deze middag lees ik het met meer achtergrondkennis. Klik hier voor een preview
Zijn er nu nog steeds Woestijnmonniken? Ja zeker, bijvoorbeeld in het Catharinaklooster in de Sinaï woestijn. Een van de meest indrukwekkende plaatsen die ik met Willy bezocht heb. (2008)