Leven met de Bijbel

In mijn jeugd stond de bijbel centraal. Elke avond las mijn vader een hoofdstuk uit de bijbel, elke schooldag begon met een Bijbelverhaal, mijn moeder las tussen de middag uit de kinderbijbel voor, we gingen 2 keer op zondag naar de kerk. En dan was er nog catechese, jeugdclub, de zondagschool waar ik zelf les gaf en geleerd heb om verhalen te vertellen.
Het belangrijkste deel was het boek van de psalmen. Elke maandagochtend moest ik een uit het hoofd geleerde psalm opzeggen en dat gaf ook een cijfer op het rapport. Als dat cijfer hoog was kreeg ik een beloning van mijn opa. Dat vond hij belangrijker dan mijn rekenvaardigheid of tekentalent. Was er iemand in het gezin jarig dan werd de psalm gelezen van zijn of haar leeftijd. Een echt protestants ritueeltje. Op oudejaarsavond werd altijd psalm 90 voorgelezen door mijn vader zo eindigden we het jaar met een psalm. ‘Leer ons zo onze dagen tellen dat we een wijs hart bekomen’.
Later, als leerkracht basisonderwijs, begon ook elke dag met een verhaal uit de bijbel. Sommige verhalen sloeg ik over want die vond ik niet geschikt voor kinderen, maar dat gaf regelmatig discussie met mijn collega’s die vonden dat je alles moest vertellen. Want het was Gods Woord.

Nu lees ik vaker over de Bijbel dan in de Bijbel. Sinds mijn vroegere theologie studie aan de Vrije Universiteit  (die ik deed als hobby) kijk ik anders naar dit boek. Maar ik blijf het even boeiend vinden als vroeger.

Hier is de Bijbel te zien waar m'n vader dagelijks uit voorlas. Sommige stukken bevatten teveel geweld en/of sex die sloeg hij over. Ik zocht ze later wel eens op om er achter te komen wat daar nu eigenlijk stond.... Daarbij mijn psalmboekje dat ik bij me had naar de kerk of naar school en dat ik grotendeels uit het hoofd kende.

Als favoriete Bijbelboek kies ik dus nu de Psalmen. Waarom de Psalmen? Het is de geloofstaal van zowel de Joden als de Christenen, het zijn de liederen en gedichten vol menselijke ervaringen ten opzichte van God.  De psalmen verwoorden wat er in mensen omgaat wat hen bezielt en staande houdt. De psalmen weerspiegelen het geloof de dankbaarheid, de aanbidding maar ook de twijfels en de moeite die we kunnen ervaren in de relatie met God. Alle religieuze emoties worden daarin verwoord: dankbaarheid, lofzang, boosheid, angst, wijsheid, profetie, maar ook twijfel, de zoektocht naar God  en zelfs Godverlatenheid.  Jezus citeert ook een psalm aan het kruis ‘Mijn God waarom hebt gij mij verlaten’,  dat komt uit psalm 22.

De psalmen hebben altijd een grote betekenis gehad voor gelovigen van alle tijden. In de kloosters klinken de psalmen nog steeds dagelijks soms wel 7 keer per dag en komen ze alle 150  in enkele weken langs. Er zijn mooie eigentijdse vertalingen zoals die van Huub Oosterhuis of ‘Psalmen voor Nu’. Trijntje Oosterhuis kan de Psalmen die haar vader vertaalde prachtig zingen.

De langste psalm is 119. Mijn opa kende deze helemaal uit z'n hoofd. Het is een loflied op de tien geboden. De kortste psalm is 117, die zingen we vaak zowel bij de katholieken als protestanten in het Latijn: Laudate Omnes Gentes. Laudate Domine.

Afgelopen zondag tijdens de herdenking van zeven oktober 2023 klonk in de kerk waar ik was psalm 42 in de hertaling van Oosterhuis. Dat maakt indruk!