De Kat van Dom Frits

Dit eerste het-lijkt-wel-zomer weekend bracht ik door in Affligem.
Met een groep ex-cursisten en andere geïnteresseerden hebben we het wel en wee van de abdij in een intensief weekend meegemaakt. Evenals vorig jaar was de abdijgemeenschap weer uitgebreid. Vorig jaar met een toom kippen, nu met een leuke jonge poes. De 80 jarige broeder Frits heeft zich over deze spontaan aangemelde gast ontfermd en hij doet dat zichtbaar met veel liefde en Benedictijnse gastvrijheid! Deze dierlijke aanwas staat in schril contrast met de groei in menskracht: dat wil nog maar niet lukken en is merkbaar in de gemeenschap waar veel broeders met lichamelijke klachten te maken hebben. Met Philippe de Duitse Belg die ik hier vorig jaar ook ontmoette, heb ik onder het genot van wat Affligempjes wel een paar oplossingen bedacht, zoals hulp halen uit het buitenland waar sommige kloosters uit hun voegen barsten (Vietnam), maar abt Rik 'moest er nog even over nadenken.' Wij willen zo nodig wel op onderzoek uitgaan.

De groep was erg gezellig en geinteresseerd. Ik heb nog nooit zo'n snelle afwas -groep gehad. Het weer was geweldig waardoor we naast alle kloosteractiviteiten ook nog een lange kluiswandeling gemaakt hebben met - ook voor mij nieuw- een bezoekje aan de Affligemse 'wonderput'. George sprak met ons over de 'smaak van de stilte'. Zo ontdek ik ook na 16 jaar steeds weer nieuwe elementen in dit spirituele land. Met George, die ook deze week jarig is, heb ik zondag alvast m'n verjaardag herdacht in het klooster, dat moet een goede start opleveren van m'n 56 ste levensjaar!

Lunaire Perigeum

In dit weekend stond de maan akelig dicht bij de aarde, dat leverde -mede door het heldere weer- spectaculaire beelden op.

Tanta Ma, de vrouw van Ome Willem Uittenbroek, koppelde vroeger allerlei gebeurtenissen in de wereld aan 'de Maan'. Nu bestond haar wereld vooral uit kleine dorpsgebeurtenissen zoals bevallingen, koe in de sloot en blikseminslagen ( Ome Willem was hoofd van de brandweer). Maar toch, allerlei 'ellende' zoals de tsunami en de kernramp in Japan had ze, als ze nu nog leefde, aan de Maan gekoppeld.... De afstand aarde-maan was vannacht toch nog wel 356.577 kilometer, maar ik ben er blij mee dat die morgen al weer wat verder staat.

Ontbijt-ethiek

Na al het dramatische nieuws over Japan -aardbeving, tsunami, kernramp - en Libië -Khadaffi, rebellen, VN resoluties - wilde ik vanmorgen iets anders en werd mijn aandacht getrokken door de visie van Beatrijs Ritsema in Trouw. Ze schreef over het meenemen van een broodje van het ontbijtbuffet in een hotel of pension. Zij vindt dit ongepast. Laat dat nu net een van mijn minder brave kanten zijn! Ik weet ook wel dat het niet netjes is, maar ik doe het niet openlijk, mijn afritsbroeken hebben er heel geschikte zakken voor. Het komt, omdat ik geen ochtendmens ben en mijn vakantieontbijt in 2 etappes moet plaats vinden, zeker als we iets sportiefs doen. Dat broodje om 11 uur is dan erg nodig. En het is ook een beetje sport natuurlijk, 'de man als jager', maar dan anno 2011.
Afgelopen vakantie op Malta waren mijn reisgenoten toch wel blij dat ik iets meegenomen had van het buffet, als er weer eens geen supermarkt in de wandelroute zat!
Ik blijf het dus gewoon doen, maar onopvallend en met mate. Ik zal niet het argument gebruiken 'de rest van het brood wordt toch weggegooid', want dan hoef je ook nooit meer een treinkaartje te kopen; 'die trein rijdt toch wel'. Op het werk ben ik in de werkgroep 'Kenthiek' bezig ethische dilemma's bespreekbaar te maken op de werkvloer. Dit is alvast een mooie.

Vrije Wil

Boven mijn school, in de wijk Hoograven in Utrecht, is deze week een bijzonder spektakel te zien: duizenden spreeuwen voeren met elkaar een bizarre dans op, om uit de klauwen te blijven van de slechtvalk die hier ook huist.
Wie of wat stuurt die dieren aan?
Het brengt me bij het stapeltje artikelen dat ik verzamel vanuit Filosofie Magazine en Trouw over 'de vrije wil. Veel neurobiologen hebben de vrije wil inmiddels dood verklaard. Hoe dierlijk is ons bewustzijn? Hoe staat het met onze keuzevrijheid die ik met het existentialisme in de jaren 70 kreeg aangereikt? Zeker voor een onderwijsmens als ik is het goed te weten of de vrije wil nog wel bestaansrecht heeft. Zo niet, dan kunnen we dat onderwijs wel stopzetten.
Deze week kwam een zekere Antonio Damasio aan het woord in Trouw. Hij analyseert de verhouding tussen de vrije wil en de cultuur en legt uit hoe de mens in de loop van vele eeuwen is geworden tot een wezen met een bewustzijn, een geest die meer kan dan alleen voorstellingen maken, want dat laatste kunnen insecten bijvoorbeeld ook. Dat extra vermogen noemt hij het toevoegen van een 'zelf', een hersenproces dat voorstellingen tot ons eigendom kan maken. Ook beweert hij dat het bewustzijn ontstaat in de hersenstam en niet in de hersenschors zoals vaak gedacht is. "In de hersenstam maken de hersenen de eerste ordening van informatie, de primitiefste voorstellingen in onze geest, het begin van het zelf." Als zijn bewering waar is betekent het dat dieren ook meer bewustzijn zouden moeten hebben dan we altijd gedacht hebben. Maar het grote verschil is dan dat mensen in staat zijn tot het produceren van cultuur. En cultuur geeft vrijheid.
Interessante filosofie. Erasmus en Luther streden al over dit onderwerp en het is nog steeds zeer actueel al plaatsen we het nu in een totaal ander kader.
Onze kat zit graag op die stapel artikelen van mij. Ik denk dat-ie ze stiekem ook wel in zich opneemt. Want ze valt zeker in de categorie 'Ik heb ook een Zelf'. In de 70 er jaren noemden we dat 'zelfverantwoordelijke zelfbepaling' en dat behoorde je na te streven in de opvoeding en in het onderwijs. In die zin heeft onze kat z'n vrije wil zeker nog niet opgeofferd.
En die spreeuwen misschien ook wel niet.

Gaza

Goed nieuws uit de Palestijnse Gazastrip: schoonzoon Bash heeft vandaag zijn moeder weer ontmoet na 11 jaar. Wat een emotie zal dat opgeleverd hebben bij hem en haar! Met het Nederlands paspoort op zak durfde hij het weer aan om afgelopen weekend eerst naar Egypte te reizen en daar te bezien of de grens Egypte - Gaza open zou zijn. Dat is dus vandaag gelukt.
Jammer dat Johanneke nog niet meekon... dat gaat vast snel gebeuren.
Bash kon in elk geval ook vertellen dat ze samen verleden week een huis gekocht hebben in Woerden. Groot genoeg om z´n moeder ook hier uit te kunnen nodigen als de omstandigheden en haar gezondheid het zouden toelaten!

Update 10-3: na een dag oponthoud aan de grens bij Rafah is Bash weer onderweg naar Nederland waar hij zaterdagmorgen hoopt aan te komen. We zijn erg benieuwd naar zijn ervaringen!

Update 12-3: weer thuis!

Omacake

Gisteren, 28 februari, zouden m'n ouders 60 jaar getrouwd zijn geweest.
M'n zussen hebben een bosje bloemen gebracht... op de begraafplaats.
Ik kom niet vaak op de begraafplaats in Waarder. Ten eerste is er veel te veel herrie daar naast de A12. En elk bezoek herinnert me aan een traumatische ervaring in m'n jeugd. De begrafenis van opa Uittenbroek maakte ik als jong ventje mee en mijn ouders hadden niet verteld wat er allemaal ging gebeuren. Daarbij werd voortdurend de naam 'Jan Uittenbroek' door de dominee-in-het-zwart zo hard en met zo'n nadruk uitgesproken dat ik in paniek geraakt ben en me een poos verstopt heb achter de aula. Gek dat je een aantal van die vroege herinneringen nog letterlijk op je netvlies hebt staan.
Deze week ging in de familie-mail het cakerecept van mijn moeder rond. Een van de steunkous-verpleegsters heeft het opgeschreven en bewaard en het is nu weer bekend in de familie.
Gezien de grote afname maakte moeder 3 cakes tegelijk met:
11 eieren, 275 gram suiker, 2 pakjes roomboter, 275 gram cakemeel
3 zakjes vanille suiker, 3 gesneden appels (goudrenetten)
eieren + suiker eerst mixen!!! (dit was heel belangrijk volgens Moeder)
+ boter > mixen!
+ cakemeel > mixen!
3 cakeblikken invetten + paneermeel; Cakebeslag erin; appels eroverheen;
1 1/4 uur baktijd, standje 3.