Hel

Dit weekend vergadert de synode, het hoogste bestuursorgaan van de kerk waar ik lid van ben, over 'De Hel'. Een kerklid heeft de synode gevraagd om het begrip 'hel' te gaan schrappen uit de belijdenisgeschriften.
Ik heb niks met de hel. Al vind ik de schilderijen in bijvoorbeeld het Catharijneconvent waar de Middeleeuwers de hel verbeeldden wel fascinerend. Hoe zijn mensen aan dit soort beelden gekomen? En waarom heeft  de kerk dit  angstgeloof  zo gestimuleerd? Ik moet denken aan het beeld van de kerk uit de vorige eeuw: de fabrieksdirecteur die tegen de pastoor zegt: houd jij ze dom en bang, dan houd ik ze arm.
In mijn dorpskerk ging het toch meer om de liefde van God en predikte Jezus over rechtvaardigheid en solidariteit. Of is dat het beeld dat ik zelf heb overgehouden?
Als ik met mijn vrienden wel eens meeging naar de kerk  van de bevindelijken van Waarder dan hoorde ik daar heel andere verhalen. God was daar streng, meedogenloos. En sprak oordelen uit, je hoorde bij de bokken of bij de schapen, je was kaf of koren. En als je de Brede Weg koos dan kwam je uit bij de hel. Het schilderij van de Brede en de Smalle weg hangt nog op mijn werkkamer, dus het heeft toch wel indruk gemaakt.

Het laatste wat ik over de hel hoorde was op de begrafenis van Ome Willem Uittenbroek. De dienstdoend dominee ging daar zo te keer en wist zo beeldend over de hel te vertellen waar die goedige Ome Willem misschien wel naar toeging. Ik heb toen besloten niet meer naar dit soort verhalen te luisteren.
Van mij mag de kerk de 'hel' schrappen. Ik zing ook nooit de regel mee in de geloofsbelijdenis dat Jezus nedergedaald is ter helle. Waar staat dat dan?
Of laten we een, ik noem het maar "katholieke oplossing" bedenken: de wijze Paus Johannes 23 antwoordde op de vraag of hij in de hel geloofde 'natuurlijk geloof ik in de hel, maar ik geloof ook dat er niemand in zit......'

UPDATE: Hans Achterhuis, denker des Vaderlands in Filosofie Magazine: de hel is bedacht door PLATO in het tiende boek van De Staat. De 'gewone man' had een afschrikwekkend verhaal nodig om op het rechte pad  te blijven. De kerkvaders hebben dit idee van de hellestraf overgenomen en het werd al snel populair. Ook Voltaire vond dat 'de hel 'voor de gewone man moest blijven bestaan. Hoe kon hij anders voorkomen dat hij bestolen werd door zijn bediende. Een onderzoek in Amerika toonde onlangs nog het verband aan tussen geloof in de hel en de criminaliteitscijfers. Dat is dan weer een reden om het geloof in de hel nog maar niet af te schaffen!