Stoïcijnen

Vandaag, zondag 16-12, had ik mijn jaarlijkse filosofie studiedag in de School voor Wijsbegeerte in Leusden. Als ik in mijn lezingen 'predik' dat je je bezig moet houden met de Bronnen van Waarde, dan moet ik dat natuurlijk wel zelf in de praktijk brengen.
De cursussen in dit instituut aan de rand van de Leusder Heide zijn altijd prima van niveau en ze bieden ook nog een heerlijke lunch.
Dit keer dus over de Levenskunst van de Stoïcijnen, met name Epictetus, Seneca en  Spinoza. De naam Stoïcijnen komt van de Zuilengalerij (Stoa)  in de stad Athene waar deze belangrijke, invloedrijke filosofenstroming is ontstaan.  De docente, Miriam van Reijen, nam ons een  dag lang mee in de filosofie van deze denkers en werkte een en ander uit via de ABCDE stappen van de RET, de Rationeel Emotieve Therapie die de Stoïcijnse filosofie als basis heeft.
2 Stoïcijnse uitspraken van Epictetus stonden deze dag centraal:
'Mensen lijden nooit door gebeurtenissen, maar wel door hun opvattingen over de gebeurtenissen'
en
'Geef me de moed om alles te accepteren wat ik niet kan veranderen en geef me de energie om alles te proberen aan te pakken wat wel in mijn vermogen ligt' . Deze uitspraak staat ook op mijn fiets - sleutelhanger, dus die kom ik vaak tegen.
Als je deze uitgangspunten hanteert, dan kom je al filosoferend op:
- het onderscheid tussen Ware gedachten en Onware of irrationele gedachten en hoe de filosofie je daar bewust van kan maken
- het verschil tussen gewenste en lastige emoties en hoe je die lastige gevoelens kunt  bestrijden
- en de visie dat elke emotie  altijd 2 onderliggende, botsende gedachten heeft.
Gebeurtenissen kun je niet beïnvloedden. Maar wel je gedachten bij die gebeurtenissen. Daarmee kun je  ongewenste emoties zoals woede, schuldgevoel, irritatie, teleurstelling en angst proberen aan te pakken. De emotie 'verdriet' is te ingewikkeld om op deze manier mee bezig te gaan. Daar spelen heel andere processen, weet ik helaas ook uit ervaring dit jaar.
Met de 5 stappen uit de RET  hebben we deze theorie 's middags toegepast op allerlei situaties. Dat leverde leuke gesprekken op en de ontdekking: filosofie kan ook heel praktisch worden!
Nog een paar mooie quotes van deze dag:
Een keuze kan nooit tot een teleurstelling of tot frustratie leiden, wel tot een leerervaring.
Een waarde ( ik vind spruitjes lekker) is iets anders dan een norm ( spruitjes moet je altijd lekker vinden). Stoïcijnen houden niet zo van normen begreep ik deze dag, want veel negatieve emoties komen voort uit een norm.
Samengevat: zoek bij een ongewenste emotie de onderliggende 2  gedachten en probeer daar een vervangende positieve gedachte bij te formuleren. Dat levert een positieve emotie op (bijvoorbeeld rust) en geeft je gelegenheid  om tot actie te komen. Want Stoïcijnen zijn zeker geen apathische types. Ze willen van Lijder tot Leider worden. Wil je er meer van snappen dan raad ik de leercolleges op CD aan van Miriam, waar ze het haarfijn en met toepasselijke voorbeelden en grappen uitlegt.
Een andere beroemde Stoicijn was de filosoof Seneca
'Durf te Denken' maakte het volgende portret: