Herfst

herfst
tijd van verval
zwammen en spinnen
binnenzetten en omruilen
winterbanden en regenjassen
herfst
tijd van oogst
kleuren proeven
vruchtdragen en loslaten
haardvuur en appeltaart

                                    ju

Fout

Willem Aantjes was van bijna het zelfde geboortejaar als mijn vader. Gisteren overleed hij op 92 jarige leeftijd. Ze leken ook wel op elkaar met datzelfde kapsel. Beiden overtuigde ARP stemmers. Beiden met Gereformeerd DNA. Beiden als jonge man in de oorlog naar Duitsland gevoerd om daar te werken. Arbeitseinsatz. Mijn vader kwam na de oorlog terug en pakte zijn leven weer op. De oorlogservaringen werden verdrongen. Aantjes maakte de fout zich aan te melden bij de Nederlandse afdeling van de germaanse SS. Hij dacht daardoor sneller en beter naar Nederland terug te kunnen komen. Dat mislukte en hij werd zelfs half gevangen gezet toen hij zijn lidmaatschap weer opzegde. Na de oorlog pakte ook hij zijn leven weer op en ging de Christelijke politiek in. In 1978 is die jeugdzonde hem noodlottig geworden. Na de 'ontdekking' door Loe de Jong volgde een live persconferentie. Heel bijzonder voor die tijd. En nam hij ontslag als fractieleider van het toen net opgerichte CDA. 'Buitenproportioneel' noemt Trouw deze rel nu. Was het een complot? Werd hij met zijn radicale  visie op Christelijke politiek niet geaccepteerd? Ik weet het niet, maar heb het wel als een persoonlijk drama ervaren, van iemand die ik hoog achtte. We hebben in onze tijd ook weer mensen nodig als Willem Aantjes die de Bergrede van Jezus willen en kunnen vertalen naar de huidige maatschappelijke vraagstukken. En tot op hoge leeftijd met ingezonden stukken in Trouw een tegengeluid durfde te laten horen.

Koeiemart of Koeienmarkt

De Vluchtelingen zijn weer weg uit de sporthal, de Vuurwerkgooiers zijn berecht. Woerden gaat weer over op de alledaagse dingen. Bijvoorbeeld of er op de posters van ons lokale evenement 'Koeienmarkt' of 'Koeiemart' moet staan. Hoewel ik als onderwijzer best wel een taalpurist ben en allergisch voor spelfouten, kies ik toch voor  het laatste. Vanaf mijn jeugd ging ik half oktober naar de Koeiemart en daar hoort erwtensoep bij, oliebollen, kermis en koeien keuren. En vannacht de 'Nacht van Woerden' met wielrennen en veel bier. De poster bij mij in de buurt is al aangepast.... en eerdaags komt er een voorstel in de Woerdense gemeenteraad om het woord Koeiemart officieel op te nemen in onze plaatselijke  cultuur. Heerlijk die trivialiteit.

Dom Frits

Een van de meest bijzondere mensen die ik ontmoet heb in mijn leven is Dom Frits van Abdij Affligem. Zijn hartelijke manier van omgang, de bijzondere gesprekken die we gevoerd hebben in het klooster, zijn relativering van de Katholieke dogma's -'ik zal er geen paus mee worden'-,  zijn woorden bij vertrek - 'Jan je hebt niet altijd tijd om te bidden, maar weet wel dat ik dat altijd blijf doen'-, zijn visie op God -'misschien is het wel mooier om God te zoeken dan om Hem definitief gevonden te hebben'-. Ik citeer hem regelmatig, ook in de cursussen die ik geef over de Benedictijnse filosofie. Vandaag bezocht ik hem in het bejaardentehuis in Liedekerke, zo'n kwartiertje rijden van het Vlaamse klooster, waar hij ruim 60 jaar woonde. Dom Frits zat zowel in zijn rolstoel als op zijn praatstoel, want hij is ondanks zijn broze gezondheid nog erg helder. En hij heeft al goede contacten hier met medebewoners, -' ik doe een beetje pastoraat hier op de gang'-  en de zusters, die hier juffrouw heten, kennen hem allemaal als een hartelijke en nooit mopperende cliënt. Soms mag hij preken in de kerk, -'niet te lang hoor, ik ben geen protestant'-. Hij denkt nu al na over zijn Adventspreek. We hebben de toestand in de wereld, de situatie in de kerk, de grote terugloop in het klooster, de visie van de paus, de vluchtelingen, het CDA, de vrouw en de homo in de kerk, eigenlijk alles zo'n beetje besproken. En ik hoorde mooie verhalen uit de begintijd van zijn kloosterleven, ook waarom hij als jonge man deze rigoureuze keuze maakte om monnik te worden. 'En ik heb er geen spijt van, ik zou het zo weer doen'. Mooi als je zo op je leven kunt terugkijken.

klik hier en hier en hier voor mijn eerdere blogs over Dom Frits



Haarzuilen

Vandaag Kastanjes gezocht, Leeuwen geaaid en Hertjes gevoerd in de tuin van Kasteel de Haar in Haarzuilen.
Het kasteel is het mooiste bouwwerk uit de omgeving van Woerden. Architect Pierre Cuypers heeft er een echt Sprookjeskasteel van gemaakt. Vanaf 1892 is er op de resten van het oude kasteel 20 jaar aan  gewerkt en onlangs is het weer  gerestaureerd.
Het is mazzel dat de beheerders van het kasteel nog Woerdenaren toelaten, want in 1482, tijdens de Hoekse- en Kabeljauwse twisten hebben inwoners van Woerden het kasteel compleet verwoest.

Ik heb veel excursies naar het kasteel georganiseerd met mijn klassen in de basisschoolperiode. Als Benjamin nog iets groter is gaan we ook binnen kijken en kan ik hem mijn 'spannende verhalen' vertellen over baron Etienne en zijn rijke vrouw Helene de Rothschild. Van deze familie heeft de Nederlandse en Franse staat vorige maand 2 Rembrandts gekocht voor 160 miljoen, dus ze kunnen wel weer zo'n fraai bouwwerk ergens neerzetten....

Echo

Was vroeger, tijdens zwangerschappen, het moment van de geboorte het meest spannend, dan is dat nu voor een groot deel verschoven naar de 20 Weken Echo. Dan weet je vrijwel zeker wat het wordt.
Onze dochter Willemijn en partner Tim kwamen gisteren met het verheugende bericht  dat alles er goed uitziet op de echo en dat het....tromgeroffel....een jongetje  wordt.
Hun partnerschap wordt op 1 december officieel geregistreerd en ik ben als getuige gevraagd.
Fantastisch om naar uit te kijken en naar toe te leven!

Heksen

Voor iemand als ik, geboren in een dorpje onder de rook van Oudewater, is het verschijnsel Heks al van jongsaf aan bekend. Met mijn vader ging ik al naar de Heksenwaag in Oudewater, dat maakte veel indruk, die grote weegschaal waar vrouwen, die tot heks veroordeeld waren, vroeger op een eerlijke manier gewogen werden. Had je een normaal gewicht, passend bij je lengte, dan kreeg je een door Karel V goedgekeurd certificaat mee. Het heeft vele levens gered.
Vandaag bezocht ik de heksententoonstelling in het Catharijne Convent  in Utrecht. Erg interessant, opgebouwd rond 2 tekeningen van de Vlaamse meester Pieter Bruegel die het beeld van de heks stereotype  gemaakt hebben. Hij tekende namelijk de heksen, vliegend op bezems door  de schoorsteen en roerend in een kookpot. Ook de Zwarte kat  en de Pad zijn beelden van Breugel. Heksen gaan om met de Duivel en  vieren lugubere feesten op de Heksensabbat. Door de boekdrukkunst werden de tekeningen veelvuldig gedrukt en  door heel Europa verspreid. Andere schilders namen het beeld over en zo hangen er nu veel heksenkeukens en heksensabbats in het museum. Het Heksbeeld werd demonologisch en zo nam het aantal processen en executies drastisch toe. Het heeft duizenden vrouwen het leven gekost want niet iedereen kon naar mijn geboortestreek in het protestantse Holland voor een eerlijk proces.

Heksen kun je zien als de Zondebok voor onverklaarbare verschijnselen, ziekte, misoogsten, een koe die geen melk meer gaf, oorlog. Tijdens de kleine ijstijd, zo rond 1600, werd de oorzaak voor het zeer koude weer gezocht bij de duivel en zijn handlangers, de heksen. Het waren alleenstaande vrouwen die opvielen of  zich wat zonderling gedroegen. Er was behoefte aan een verklaring voor al dat leed. Hier moest toverij in het spel zijn. Het Christelijk geloof heeft ook enorm aan beeldvorming bijgedragen. In de bijbeluitleg was de vrouw sowieso verderfelijk en listig, door de zondeval. Door Bruegel ging het verhaal dat het slechte weer gekookt werd in de kookpotten, waar de heks in het nachtelijk uur in roerde. Ook werd in die kookpot Vliegzalf bereid waar de heksen elkaar mee insmeerden om te kunnen vliegen door de schoorsteen.
Dit beeld van de heks komt nog steeds voor in kinderfilms, kinderboeken, stripverhalen. Ik heb boeken over heksen van bijvoorbeeld Roald Dahl nooit gepromoot of voorgelezen aan mijn kinderen of in de klas. Ik had er niks mee. Na deze tentoonstelling weet ik waar die beelden vandaan zijn gekomen, namelijk uit de symbooltaal van Bruegel. En vooral ook waar het toe geleid heeft, in deze zwarte pagina uit de Europese geschiedenis.
Want het verschijnsel 'zondebokken' is van alle tijden, ook van de onze.

UPDATE zondag: mede door het prachtige herfstweer even langs de heksenwaag gefietst vandaag. De originele  weegschaal uit 1482 mag niet gefotografeerd worden.... het museum is bezig de heksenwaag op de Unesco lijst te krijgen.

HeetHangTaboe

Nadenken over de vluchtelingen. Het meest ingewikkelde probleem van deze tijd.
Ook 30 jaar geleden, in de Tachtiger jaren van de vorige eeuw speelde het al. En was het een zogenaamd HeetHangTaboe. Een van de vele woorden die Kees van Kooten en Wim de Bie aan onze taal hebben toegevoegd. Jacobse en van Es met hun Tegenpartij wisten de oplossing voor het onderwerp 'buitenlanders':

Theezakje Filosofie

'Ben je gelukkig?' was de eerste vraag die mij gesteld werd vanmorgen. En gisteren 'Wat zou je doen als je onzichtbaar was?' en 'Wat ga je erg missen'. Niet dat ik 's morgens vroeg gebeld wordt door een therapeut of pastor. Nee, het zijn de teksten op de theezakjes van Pickwick. Tea Topics worden ze genoemd en ik vind het een geweldige vondst. 's Morgen vroeg, onder de dagelijkse rituelen van thee zetten en de kat voeren, even nadenken over een filosofische vraag. Je kunt ook zelf vragen insturen naar Pickwick.link
Ik zie ook grote mogelijkheden om bijvoorbeeld Christelijke Theezakjes te maken met vragen  als 'geloof jij in de drie-eenheid' of 'hoe zie je de toekomst van de kerk'. En mijn Remonstrantse nichtje Mirjam kan vast wel Vrijzinnige Zakjes bedenken.
Of onderwijstheezakjes 'Ga je  vandaag toetsen of echt lesgeven' en 'mis jij  het vak filosofie op de scholen?'

Op de vraag 'wat ga je erg missen' weet ik het antwoord wel. Man Bijt Hond. Mijn favoriete TV programma wordt om zeep geholpen door vernieuwingsdrang. Vanavond de laatste uitzending.