Thielen

Komend weekend ben ik in het Karmelietenklooster in Brugge. Met 16 personen uit Woerden, Harmelen en 1 uit  Duitsland gaan we het kloosterleven ervaren en de geweldige cultuur ontdekken van Brugge. Zoals ik al vaker meldde wil ik later Stadsgids worden in Brugge. Maar zover ben ik nog lang niet, ik heb stadsgids Roos dit weekend weer hard nodig om deze fraaie stad verder te leren kennen. Roos heeft beloofd dat we de voor mij onbekende St. Wilburgakerk gaan bezoeken en het Engelse klooster.
In de TV show van Ivo Niehe zag ik zaterdagavond een interview met de Nederlandse schilder Evert Thielen. Een bijzonder mens. Hij woont ook in Brugge en is vooral beroemd door zijn unieke Veelluiken. Ik zit ademloos te kijken naar wat deze man kan maken; magisch realisme noem ik het, net als  in de literatuur. Misschien kom ik nog langs zijn atelier in Brugge in een van de talloze prachtige stadspaleizen.

Jet

Maandag was ik op een congres in Ede, MBO City. Het was mijn bedoeling om meer te weten te komen over het onderwerp 'Passend Onderwijs en het MBO'. Maar helaas, het onderwerp kwam niet aan de orde, zelfs niet in de speech van de minister. Ook als ik er een vraag over stelde werd ik aangekeken met zo'n blik van 'volgens mij ben jij op het verkeerde congres'. Ik heb het maar aanvaard dat het onderwerp waar mijn dagen zo'n beetje Bol van staan, hier geen issue  was.
Wel veel bobo's op dit congres met bijbehorende managementtaal dure folders en pep-talk met NLP termen door hockeycoach Marc Lammers en omroepbestuurder Henk  Hagoort. Leuke sprekers hoor, maar ik had dus andere verwachtingen. Volgende keer nog beter het programma lezen....

Quality Time

Het was altijd al leuk om voor  de kinderen te koken en samen te eten Zondagavond. Maar met zo'n ventje erbij is het nog meer Quality Time. We hadden zelfs geen tijd om voetbal te kijken vanavond.....

Rabbijn

Vannacht een stuk geschreven voor onze kerk-website of kerkblad:

Rabbijn zorgt voor inspirerende avond.
Een samenvatting maken van een lezing van rabbijn Van Praag is niet eenvoudig. In 2 uur komen er zoveel interessante beelden, uitleg en interpretatie langs in de volle zaal in de Maranathakerk, dat ik wel een kwart kerkblad kan vullen.
Wat er bij mij blijft hangen is de enorme literaire en spirituele rijkdom van de Thora/Bijbel en die rijkdom neemt alleen maar toe als je, zoals deze 21e november, ondergedompeld wordt in de  Joodse symboliek.

Mevrouw Marianne van Praag, rabbijn van de Liberale Joodse  gemeente in Den Haag, kent denk ik de spelregels van de Retorica, want naast enorme kennis laat ze ook haar passie met het onderwerp blijken door persoonlijk ervaringen en ontdekkingen met ons te delen. Ze noemt die Goddelijke ontdekkingen 'klim-muur-momenten'.  "De grepen op de klimmuur zitten vaak ver uit elkaar, maar als je ze vindt kun je ervaren dat de fysieke en spirituele kant van de mens  te overbruggen is en kun je de Goddelijke vonk die in elk mens is gewaar worden." Want een mensenleven ziet ze als een reis van het fysieke en materiële  naar het spirituele, een tocht van Noord naar Zuid, zoals de Jordaan stroomt. In haar verhaal is de symboliek  essentieel. Zònder die symboliek te kennen zijn veel Bijbelstukken wonderlijke verhaaltjes. Mèt die symboliek worden het spirituele ontdekkingstochten. En Van Praag roept ons op om je blijvend in deze verhalen te verdiepen, of je ze nu letterlijk of beeldend opvat. Zo kwam het Scheppingsverhaal regelmatig langs in het betoog. Het thema 'Water' als symbooltaal voor 'Tijd' werd uitgewerkt in de verhalen van Noach en Jezus. En in een vergelijking tussen  de Christelijke doop en het Joodse rituele bad, het mikwe.

De Joodse symboliek ziet als verschil tussen mens en dier dat de mens met het hoofd naar de hemel gericht is. We zijn ook het enige schepsel met een rustdag....

Een ander kernpunt van de uitleg van deze rabbijn is de dualiteit in onze wereld. Je weet wat zwart is omdat je wit kent. Je kent geluk omdat je weet wat onheil is. In deze paradoxale wereld de kern weten te vinden en balans te ontdekken, dat is levenskunst. God is  de schepper van Goed èn Kwaad. Het is aan de mens om uit liefde het Goede te doen.

Van Praag schetste in talloze voorbeelden het beeld van concreet Joods leven in een liberale setting. Ze ervaart de Joodse synagogendienst als een bergbeklimming met een warming up, een pittig oefengedeelte en een cooling down...Dat ga ik op zondagmorgen ook eens zo zien te ervaren... "En", zegt ze, "een liturgie zet je in  de keten van een traditie".  Liberaal denkende Joden zien hun vele formuliergebeden als een manier om je te concentreren op het Hogere. Binnen die vertrouwde veilige handelingen van de synagoge of kerkdienst kunnen de mooiste inzichten en de beste ideeën ontstaan.

Ik herken dat ook wel uit het kloosterleven, waar de Psalmen elke dag meerdere keren als een soort mantra's geciteerd worden.

Gebeden zijn hulpmiddelen om aan je eigen verlossing te werken. Het gaat daarbij om de intentie. Ze illustreerde dat met een prachtig verhaal van rabbi Hillel.

In de vragenronde na de pauze heeft de rabbijn uitgelegd hoe in de Joodse traditie het gebed in plaats van het offer is gekomen. En kwamen onderwerpen aan de orde als de plaats van de vrouw in het orthodoxe Jodendom en de essentiële verschillen  en overeenkomsten tussen Jodendom, Christendom en de Islam. Belangrijk breekpunt tussen Joden en Christenen is het afschaffen van de Joodse 'gedragsleer', zoals de spijswetten en de besnijdenis, door Paulus.

Rabbijn van Praag komt  graag vertellen over het Jodendom, om het wederzijdse begrip te doen groeien. Ik kom graag luisteren. Het is een goede vondst dat de Commissie Kerk en Israël de deelnemers gelegenheid geeft om in de pauze de vragen die er leven al op papier te zetten. Dat komt de verbreding en de diepte van de gesprekken zeer ten goede.

Dagopening

Morgenochtend mag ik in ons team een korte dagopening verzorgen. Ik heb het volgende daartoe voorbereid:

Een reiziger naderde een grote stad en vroeg aan een oude vrouw die aan de kant van de weg zat: ‘Hoe zijn de mensen daar in die stad?’

‘Hoe waren de mensen in de stad waar u vandaan komt?’, reageerde de vrouw.

‘Verschrikkelijk,’ antwoordde de reiziger. ‘Gemeen, onbetrouwbaar, oneerlijk, agressief,  afschuwelijk in ieder opzicht.’

‘Aha’, zei de vrouw. ‘Zo zijn ze in de volgende stad ook.’

De eerste reiziger was nauwelijks verder gegaan, of de volgende stopte en informeerde ook naar de mensen in de volgende stad. Opnieuw vroeg de oude vrouw hoe de mensen waren in de stad die hij had verlaten.‘Dat waren goede mensen. Eerlijk, ijverig vriendelijk en buitengewoon edelmoedig'.

Ik vond het jammer dat ik moest vertrekken’, verklaarde de tweede reiziger.

De wijze vrouw antwoordde: ‘Zo zijn ze in de volgende stad ook ’.

Wat ik van zo'n verhaal leer is:

- ga vandaag uit van het goede in mensen en wees coöperatief, zonder naïef te worden
- treed vandaag de ander op een positieve manier tegemoet, dat geeft de grootst mogelijk kans dat je ook positief bejegend wordt
- zie  de wereld om je heen ook vandaag weer als een uitdaging, ook binnen onze organisatie en ons zo sterk wisselende werk

Themadag CNV

Dinsdag 19-11 heb ik een ochtend vrij geroosterd van mijn gewone werkzaamheden en mag ik een workshop geven op een thema dag in Doorn van de Vakbond CNV. Het onderwerp van deze dag is  "Nieuwe Werkers, Nieuwe Zorgers", ofwel het combineren van Werk en Privé. Een actueel onderwerp voor velen. Hoe houd ik 'alle ballen in de lucht': je wilt je werk goed doen, je hebt (mantel)zorgtaken richting je kinderen of ouders of omgeving, je wilt je sociale contacten onderhouden, vrijwilligerswerk doen, maatschappelijke taken doen, sporten en andere hobby's. En ook nog een goede Echtgenoot zijn......
Ik mag vanuit de Benedictjjnse Wijsheid hier iets over zeggen. Het zal gaan over de visie van de heilige Benedictus op de organisatie in het klooster, de taakverdeling, timemanagement, het zoeken naar Balans, prioriteiten stellen,  de afwisseling van activiteiten, reflectie en studie. En ik probeer via de methode van de Lectio de deelnemers aan mijn workshop daarover in gesprek te laten komen.
Altijd een spannende uitdaging om zoiets te gaan doen.
Op de informatiemarkt bij deze bijeenkomst hoop ik voor mezelf ook nog goede tips te krijgen over dit onderwerp!

Update 20-11: het was gisteren een inspirerende ochtend met 20 enthousiaste deelnemers aan mijn presentatie. Goed dat een Vakbond ook dit soort dagen organiseert, een extra reden om lid te blijven.



Marshmallows

Wat bepaalt of kinderen succes hebben op school? Of later in hun leven? In Nederland denken we dat Intelligentie meting of allerlei cognitieve Toetsen (CITO) een voorspellende waarde hebben. Het onderwijs wordt er volledig door beheerst. Heb je een hoge Cito toets dan kan je naar de Havo. Dat soort visies.
Ik denk dat er meer is tussen Mens en Succes.
In het boek 'filosofie voor het leven' van Jules Evans, kwam ik dit weekend het Marshmallow experiment tegen. Aan de universiteit van Stanford kregen duizenden jonge kinderen een  snoepje van de onderzoeker. Die vertelde hen dat ze mochten kiezen: ofwel het snoepje direct opeten, ofwel een kwartiertje wachten en dan Twee snoepjes krijgen.Een experiment dus in zelfbeheersing. Ongeveer een derde deel van de kinderen lukte het een kwartier te wachten.
Jaren later werden de kinderen (die inmiddels 18 jaar en ouder waren) opnieuw onderzocht. Kinderen die destijds konden wachten op het tweede snoepje hadden beduidend betere schoolresultaten, betere relaties, minder gedragsproblemen en minder overgewicht. Dus om te voorspellen of kinderen/mensen succesvol zijn in onze Westerse wereld is het  Marshmallow  experiment meerzeggender dan een IQ toets.
De aanpalende vraag is dan: kun je het vermogen om de Marshmallow te weerstaan verbeteren of trainen? We kunnen daarover leren van de Oude Stoïcijnen.
Maar ook hedendaagse gedragswetenschappers zijn druk bezig om te onderzoeken hoe zelfbeheersing getraind kan worden. Een belangrijk hulpmiddel daarbij is je vorderingen registreren in een dagboek. De oude Grieken hadden dit ook al ontdekt en stimuleerden het om in  'hupomnemata' dagelijks je gedragingen bij te houden. Ter stimulering en als therapie. Wat ging goed vandaag, wat zou beter kunnen. Reflectie heet het nu. Zoals gezegd, vooral de Stoïcijnen waren hier goed in. Epictetus bijvoorbeeld schreef: 'door de dagen te tellen waarop je erin slaagt om een slechte gewoonte te onderdrukken, wordt je  wil sterker en krijg je het gevoel dat je groeit'.
Interessante stof. In  mijn basiscursus Filosofie, die ik in april ga geven voor de PKN kerken in Woerden kom ik er zeker op terug, als we de Stoicijnen behandelen.
Het Marshmallow experiment levert ook grappige filmpjes op:


UPDATE 12-11: een collega maakt me er op attent dat het onderzoek verder is gegaan en dat er wel degelijk een verband is aangetoond tussen uitstel van genot en  intelligentie. Wie een groter geheel kan overzien en de aandacht af kan leiden van verleidingen, zal meer bereiken in het leven. Maar de stelling blijft staan dat dit  blijkbaar al op jonge leeftijd is bepaald.

Cruise

In mijn omgeving, vrouw, familie, vrienden, bestaan nog wat vooroordelen ten aanzien van het maken van een cruise; 'dat is iets voor oude mensen' vindt Willy. In stappen probeer ik hen van dit gekke idee af te helpen... Mijn vervolgstap is dat ik zoon Jan Willem  overgehaald heb met mij mee te gaan naar Dubai en de Arabische Emiraten. Voorheen 'zandbakken' en nu  door de olie enorm ontwikkelde en luxe landen. Na de cruise blijven we nog 2 dagen in Dubai om ook het achterland nog te kunnen bezoeken. We gaan het  meemaken in februari, 's zomers is het hier te heet.  Ik kijk er nu al naar uit!

Selfie

In dit digitale tijdperk valt het niet mee om Alles of in ieder geval Veel bij te houden. Zo maakte ik deze week voor het eerst een Selfie. Even zoeken naar de definitie op Wikipedia levert op:  'Een selfie is een zelfportret, doorgaans gemaakt met een digitale camera of een smartphone, waarbij de foto genomen is door de persoon die erop afgebeeld staat'. Kleinzoon Benjamin snapt het al wel, maar ja die kan ook al, sinds dit weekend,  Piano spelen op de Ipad van Tante Willemijn.....

Gedenken

Het is deze maand  al weer een jaar geleden dat we zo plotseling afscheid moesten nemen van (schoon)zus Els Hoeksel.
In kerkelijk centrum het Baken hier in Woerden, waar ze de laatste bewuste uren van haar leven doorbracht tijdens een vakantie reünie, was gisterenavond een gedenkmoment voor overledenen georganiseerd. We hebben daar stil gestaan bij het Leven, de Dood en de Verbinding tussen die twee.

Ik vind het mooi dat er, ook in Protestantse Godshuizen, rond Allerzielen en Allerheiligen, 1 en 2 november, dit soort activiteiten georganiseerd worden. Het is mijn oecumenische wens dat we deze  rituelen als Katholieken en Protestanten gezamenlijk kunnen aanbieden. Want Rituelen zijn - ook in ons postkerkelijk tijdsperk -  belangrijk voor het ervaren van zingeving en troost en het beleven van lotsverbondenheid. En de kerk heeft eeuwenoude ervaring op dit terrein. Ik zie ook dat bijvoorbeeld begraafplaatsen daar initiatieven toe nemen. En natuurlijk de media, met deze week mooie uitzendingen van de KRO en de indrukwekkende herdenking van Prins Friso.

Memento Mori.

Erik Of Het Klein Insectenboek

Vanmorgen kreeg ik in de Woerdense bibliotheek gratis het boek 'Erik of het Klein Insectenboek' aangeboden. Dit boek van Godfried Bomans uit 1941 (!) wordt dit jaar verspreid in het kader van de jaarlijkse boekpromotie actie Nederland leest.  "Kent u het boek?" vroeg de vriendelijke mevrouw van de bieb. Ik kon daar positief op antwoorden, omdat dit boek al op de Kalsbeek - MULO in Woerden werd voorgelezen door de leraar Nederlands, meneer  In 't Veld. Meneer In 't Veld mag ik tegenwoordig Hans noemen en kom ik nog vaak tegen rond kerkelijke activiteiten. Het enthousiasme voor het lezen van goede boeken, bracht hij op deze manier op ons over. Toen heette het 'Voorlezen', nu heet het 'Interactief Modelen'. Ik weet alles nog van Erik en zijn dromerij bij het schilderij Wollewei en zijn ontmoeting met allerlei insecten. Het is een cultuur sprookje legde In 't Veld ons uit.
Deze school was overigens verder geen pretje voor mij, door het strenge regime dat er heerste en de wonderlijke didactiek van stampen en eindeloos herhalen. Voor zelf nadenken was geen ruimte. En omdat ik op de lagere school een klas had overgeslagen was ik nog veel te jong voor deze vorm van voortgezet onderwijs.  Maar goed, de aanpak van meneer In 't Veld heeft me wel tot interesse gebracht  voor boeken. Ondanks het systeem van die oude MULO-school. Ik hoor vaak dit soort herinneringen aan docenten die indruk maakten. Door hun authenticiteit en hun passie. Het onderstreept  de visie dat de docent, juf of  meester er toe doet. Dat zijn of haar invloed groter is dan het systeem, de toets, het mooie papieren plan, de didactiek of de methode. Ik heb als 'meester' in mijn basisschooltijd vrijwel nooit het geschiedenisboek gebruikt, maar volgens mij wel goede geschiedenisles gegeven.
Gisterenavond had de VPRO een boeiende uitzending over het zo succesvolle Finse onderwijssysteem. Daarin zijn de toetsen en eindeloze verantwoordingen grotendeels  afgeschaft en ligt de focus op de leraar (m/v), die goed opgeleid, gefaciliteerd en beloond  wordt. En hij krijgt het Vertrouwen van de samenleving en de politiek dat hij zijn vak goed uitoefent. Want dat blijf ik roepen tot mijn pensionering: Vakkundigheid en Vertrouwen, daar gaat het om, om het onderwijs tot een leuk vak te houden of weer te maken. Dit weekend 's lezen of Bomans er ook nog iets over zegt in zijn Insectenboek.

Benedictus en Hellenisme

Donderdag is voor mij vaak een intensieve vergaderdag. Daarna mocht ik gisterenavond een collega toespreken van Auris Dienstverlening in Houten die met pensioen ging. Het is een collega met belangstelling voor het kloosterleven, vandaar dat ze mijn bijdrage hadden gevraagd. Ik heb de Pensionado gewezen op een van de hoofdzonden in het klooster: de Acedia, de verveling, lanterfanten,  met alle gevolgen van dien. Ook heb ik hem gewezen op de vele vacatures in het klooster..... van Acedia hoeft echt geen sprake te zijn. Zoon Jan Willem had mooie kloosterfoto's gefotoshopt. Positieve reacties, leuk om  te doen.
Daarna snel naar Woerden gereden voor een lezing van professor Pieter vd Horst over de Hellenistische invloed op het Jodendom en de Vroeg Christelijke kerk in de eerste en tweede eeuw van onze jaartelling. Ook erg interessant. Na de pauze mocht ik de gedachtewisseling leiden, waarin het over diep theologische thema's ging, zoals de voor kerkelijke buitenstaanders onbegrijpelijke Triniteitsleer en het ontstaan van de opvattingen over de Hel. Een gevolg van de Griekse invloed op de vroege kerkvaders volgens v.d. Horst. Ik heb daar al eerder een blog over geschreven. Het was al met al een zeer afwisselende dag......

De Vlaamse schilder Hugo van der Goes, een van de belangrijke Vlaamse Primitieven,  heeft de triniteitsleer prachtig uitgebeeld (1480). Kort samengevat houdt dit dogma in dat God bestaat uit God de Vader, God de Zoon en God de Heilige Geest (vaak afgebeeld als duif) en dat deze drie Personen (personae) weliswaar zijn te onderscheiden maar niet zijn te scheiden, oftewel God is Eén.

Over dit thema is eeuwenlang gebakkeleid en er zijn vele concilies over gehouden. Een van de aanwezigen gisteren noemde het een hulpmiddel voor gelovigen om het geloof te kunnen verwoorden. Zo bezien heeft zo'n theologisch en kerkelijk leerstuk wel z'n waarde (gehad).  Ik kan er niet veel mee, het heeft wel fraaie schilderijen en muziekstukken opgeleverd.