Erasmus in Gouda

Vandaag bezocht ik de Erasmus tentoonstelling in Gouda, de plaats waar Erasmus opgegroeid is. Hij was denk ik een van de grootste denkers en filosofen die ons land heeft voortgebracht. En hoewel geboren in Rotterdam (1466) is hij verwekt en  opgegroeid in Gouda. Hij bezocht hier de lagere school, waar hij overigens veel kritiek op had 'veel te simpel en te kinderachtig', kinderen werden niet serieus genomen vond hij. Maar ja, hij schreef op zijn vijfde al brieven in het Latijn....
Erasmus woonde  enige tijd in het klooster Stein, op 20 minuten fietsen van mijn geboortestreek. Van het klooster is niets meer over, de boerderij op de plaats van  het klooster staat er nog, je kunt er  's zomers lekker ijs eten.

Toen ik als 17 jarige in 1972 op de Rehoboth-HAVO zat in Utrecht, heb ik al een scriptie over Erasmus geschreven. Ik weet nog, dat ik toen vooral de polemiek van Erasmus met Luther 'Over de Vrije Wil' bestudeerd heb. Ik denk dat ik het toen ook al meer met Erasmus eens was dan met Luther. Erasmus was een vrijdenker, een soort intellectuele nar, criticus en raddraaier. Hij wist veel van het Middeleeuwse en Rooms-katholieke gedachtegoed te relativeren.

Hij vertaalde, precies 500 jaar geleden,  het Nieuwe Testament opnieuw vanuit het Grieks in het Latijn en maakte er meteen meer dan 1000 aantekeningen bij waarin hij vele dogma's van de kerk bekritseerde. Hij schreef over opvoeden, onderwijs, oorlog en vrede, verdraagzaamheid, vriendschap, misstanden in de kerk, 'Lof der Zotheid'. In het klooster hield hij het niet uit, hij wilde reizen, vrienden ontmoeten, schrijven en studeren.
Net als Willy en ik in  de laatste zomervakanties samen, ging Erasmus graag naar de streek van Venetië, Bologna en Padua. Hij stierf in Bazel (1536).

'niemand laat een krachtiger

geloof zien 
dan wie zijn twijfel toont'

Het is een mooie tentoonstelling in dit museum, dat vroeger het ziekenhuis, 'Gasthuis', was van Gouda. De vader van Erasmus is hier aan de pest overleden.

De teksten van de audiotour in het museum zijn ingesproken door professor Herman Pleij, alleen al voor zijn mooie manier van vertellen is een bezoek aan Gouda de moeite waard.
Erasmus hield ervan met vrienden te filosoferen aan een tafel 'met een kruik wijn en een homp brood'. In het museum is ook zo'n tafel opgesteld. Ik heb er vanmiddag gezellig gepraat met een paar Rotterdammers, een scholier uit Reeuwijk en een Goudse kunstenaar.....
link